11: van Goulmima tot Boudnib

Donderdag 29 maart (Goulmima)
Voor vandaag hebben Gerda en Ton een gids geregeld voor een wandeling door palmentuin en kasba van dit dorp. Youssef spreekt alleen Frans en Annelies zal vertalen. In uitstekende samenwerking kunnen we veel interessante zaken aan de wandelaars overbrengen, bijvoorbeeld over het bestuiven van dadelpalmen, over wat er verbouwd wordt, over de functie van het grote plein voor de kasba enz.. enz.. Hij weet een woordspeling over een palm met zes stammen: ‘un palmier au citron’, want dat klinkt hetzelfde als ‘un palmier aux six troncs’.
Wat het plein betreft: dat is verdeeld in 140 kleine stukjes (grenzen daarvan zien we niet) zodat iedereen daar zijn oogst kan stallen, bewerken, inpakken etc.
In de kasba is het een drukte van belang; op een piepklein schoolpleintje oefenen kleuters zang en dans voor het dorpsfeest van volgende maand, kinderen komen uit school, iemand zoekt haar ezel in de nauwe gangetjes (de gids vindt hem terug), vrouwen staan te kletsen en duiken weg als we eraan komen. Midden in de kasba is een soort veekraal die er heel grappig uitziet. We zijn welkom in Youssefs huis voor thee plus pizza en voor het uitzicht vanaf zijn dakterras. Erg leuk allemaal.
’s Middags blijft hij nog een poosje hangen, drinkt koffie bij ons, legt een cijferpuzzel uit en kraakt voor ons (o heerlijk) de hele schaal amandelen die we al bijna drie weken hebben liggen en niet open kunnen krijgen. Een in Marrakech gekochte notenkraker brak al op de tweede amandel. Een deel is eerder door Romano opengemaakt met de waterpomptang, maar Youssef demonstreert ons de Marokkaanse amandelkraker: twee stenen.
Als hij vertrokken is, volgt een namiddag van rust en een avond van bridgen. Inmiddels hangt de tweede was; wat geeft dat een voldoening op zo’n reis.
Vlak voor bedtijd komt Annelies Fatiha nog tegen; die inmiddels van Youssef gehoord heeft dat ze zo’n zwarte geborduurde berber-omslagdoek zoekt. Fatiha maakt ze zelf en in het donker wordt de koop gesloten. Iedereen blij.

Vrijdag 30 maart (Goulmima – Kasbah Jurassique)
Een langzame start, na gezellig babbelen met Fatiha. Ze is een lieve, positieve duizendpoot, die de camping beheert voor de Franse eigenares, voor de klanten wast, de keuken bestiert, masssages geeft, allerlei dingen maakt (vlechten, borduren, collages) voor het winkeltje en met alle verdiensten haar hele familie onderhoudt. Bovendien nog andere families in haar bergdorp hulp biedt. Vandaar dat velen van onze groep juist voor haar zakken kinderkleding, schoenen, schoolspullen etc. bewaard heeft. Wij ook. Een heel klein beetje met lede oma-ogen heeft Annelies de laatste zak met overbekende kleinkinderkleertjes meegegeven, plus alle kinderschoenen en heel veel pakjes paracetamol. Alles zal door Fatiha op de juiste manier verdeeld worden.
Het route plan is: met een omweg door kloven en rivierbeddingen naar een plaats die over de snelweg veel eerder te bereiken is. Maar we kiezen uiteraard voor de omweg door het natuurschoon. En die is er weer volop. Het is ongelooflijk dat we elke dag weer alle reden hebben om tegen elkaar te zeggen ‘Wat is het hier mooi’.
We stuiten al snel op een lifter; de oude heer heeft zijn handen vol nat wasgoed, want hij komt net van de rivierbedding en wil naar huis om het te laten drogen. Annelies legt het voor hem op het aanrecht en helpt hem om goed recht aan de tafel te gaan zitten. Daarbij voelt ze dat hij zelf ook kletsnat is!! De kleren die hij draagt zijn ook nét gewassen; hij loopt van top tot teen in weliswaar redelijk uitgewrongen kleding. Gelukkig lag er al een handdoek op ons bankje en waar het kussen toch nat geworden is daar droogt het wel weer.
Met hem stuiten we op de eerste doorwaadbare plaats; hij stapt uit en verlegt voor ons wat stenen, zodat we niet in een gat blijven steken. De wielen van de camper worden ook lekker gewassen.
We komen nog vijf van zulke plekken tegen en we komen gelukkig overal zonder camperscheuren doorheen. Met een paar mede-camperaars nemen we een extra ruime route door de bergen, maar helaas…. de weg die we kiezen gaat, net voordat hij zal gaan stijgen, over in gravel en dat durven we niet aan. Terug op onze schreden en dan toch maar de route van het boek volgen. Terug betekent: weer door de mooie kloof, maar ook opnieuw langs de dorpen met tientallen kinderen die van jou een snoepje, een pen of geld willen hebben. Soms wordt de camper bestormd en dat is niet leuk meer; ’t zou zelfs nog gevaarlijk kunnen worden, want ze springen soms op het laatste moment weg. Als je stopt, wordt de auto omstuwd en zie je alleen maar handjes voor het raam. Uitstappen en iets geven is ook geen optie; ze geven een bepaalde kreet (‘toerist met cadeaus’ in het Berbers of zoiets) en opeens staan er drie keer zoveel om je heen.
We komen weer op de oorspronkelijke weg, kopen fruit, noten, een gebraden kippetje plus 40 lollies in Rich en komen om 16.30 uur, na een mooie weg langs de Ziz-kloof, aan op camping Kasbah Jurassique. Bijzonder mooi gelegen op de bodem van de canyon die de rivier Ziz in het land heeft uitgeslepen. De dalende zon schijnt prachtig op de hoge wanden. Wel waait het behoorlijk, d.w.z. dat er om het kwartier een enorme windvlaag door de kloof trekt.
Romano wordt bijzonder blij als hij ontdekt, dat onze tv-schotel, die sinds 2 maart geen beeld meer gaf, inmiddels weer een signaal oppikt. Hoera, hij kan weer journaal en alle weerberichten kijken, ook (via BVN) die van de hele wereld ☺.

Zaterdag 31 maart (Kasbah Jurassique)
Weer een rustdag. Er is een wandeling-met-gids gepland langs de prachtige rivier, waar zowaar aardig wat water in staat, en naar de bron van een zijrivier; helaas moeten we voor dit laatste 20 minuten over de weg wandelen. Toch is het een lekkere tippel. Annelies mag weer vertalen, maar omdat de jongen nauwelijks iets te vertellen weet, valt er ook niet veel te vertalen en steken we niets op.
’s Middags gaan we, samen met drie anderen, pootje baden in de rivier. In de buitenbocht is het iets dieper en stroomt het water een beetje. Met ons vijven liggen we languit, terwijl het koele water langs ons heen stroomt, lekker te keuvelen, terwijl de rest op het zinderende campingterrein zit te lezen.
’s Avonds naar het restaurant, alleen omdat er ook couscous op het menu stond. Want die eeuwige tajines…. daar zijn we een beetje op uitgekeken.

Zondag 1 april (Kasbah Jurassique – Boudnib)
Het is Pasen, maar daar doet dit land niet aan. Ons programma wordt bepaald door het feit, dat 24 km verderop, in de grote stad Errachidia, eindelijk weer eens een moderne supermarkt is die om 9.30 opengaat. Rond kwart voor tien pakken wij dus daar ons karretje, want er moet ingeslagen worden voor de barbecue van a.s. dinsdag. Binnen een half uur staan er zeker 6 NKC-campers;de slagersafdeling zal vandaag goede zaken doen, al is de keus niet groot. Het rundvlees ziet er niet erg mals uit en aan varkensvlees kun je hier niet komen.
Daarna voert de weg langs de Blauwe Bron van Meski. Volgens de boekjes is daar een zwembadje bij gemaakt en dat lokt ons wel. Maar… het is zondag, dus uitgaansdag en het bad ziet zwart van de Marokkaanse ventjes, dus dat doen we maar niet. In plaats daarvan volgen we de loop van het water terug tot waar het ontspringt in een vijftal kleine bronnetjes op geringe afstand van elkaar. Het water is glashelder; alleen jammer dat er plastic en sardineblikjes in rondzwerven, zoals overal…. Dat de kwaliteit van het water hoog is, bewijst de aanwezigheid van ontelbare ‘schrijvertjes’, die ook nog eens een grappig schaduweffect in het water geven.
Na een lekkere wandeling belanden we in het er tegenover liggende restaurant. De jonge eigenaar Zaid spreekt wat Nederlands; natuurlijk het geijkte en vervelende ‘allemachtig prachtig’, maar ook ‘Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd’. Hij toont zijn gastenboek met louter lovende woorden en vraagt wat alle passerende Nederlanders zo al geschreven hebben. Wel, die prijzen z’n keuken, de baksels van zijn vrouw en zijn muziek.
Dan haalt hij zijn broer erbij en ze gaan voor ons trommelen en zingen. ‘Ons’, dat is ook een jong Nederlands-Pools stel dat net op 2-jarige wereldreis is gegaan in een terreinwagen. Ze zijn 9 dagen geleden vertrokken en zitten hier een paar dagen om af te kicken van het Europese leven. Ze willen de kust van heel Afrika rond en via het Midden-Oosten naar Azië. Wat heerlijk om zo jong te zijn en zo’n droom te kunnen realiseren.
Na een uiterst gezellig en muzikaal anderhalf uur met deze mensen rijden we verder langs de brede groene strook van de kronkelende Ziz met zijn groene en vruchtbare oevers. Dat is niet de richting van de e.v. camping, maar we willen wat meer zien van deze kloof. In de palmentuin van een dorpje houden we halt voor de lunch.
Dan keren we en zetten de TomTom op de coördinaten van Boudnib waar we om 17.40 aankomen. Mooi op tijd voor Ajax en voor de door de campinghouder aangeboden borrel en het gezellige NKC-diner. Met een klein clubje bestellen we nog een extra wijntje, terwijl het buiten eindelijk helemaal volle maan geworden is.
Morgen nog 290 km naar het oosten en dan zitten we pal aan de Algerijnse grens in de uiterste zuid-oosthoek van Marokko.